ARCHIEF REGISTER VAREND ERFGOED NEDERLAND (RVEN)

1902 - 1947; Luctor et Emergo; Waterschap Schouwen
1947 - 2007; Luctor et Emergo; diverse eigenaren
2007 - heden; Luctor et Emergo; Stichting Behoud Hoogaars

Het schip was (meer dan) 50 jaar geleden beeldbepalend bij alle waterschappen. Peilboten werden door de waterschappen in zeeland gebrukt om de veiligheid van de dijken te controleren. Deze peilboot is de laatst bekende houten peilboot die door de SBH geheel in de oorspronkelijke uitvoering in de vaart wordt gehouden en vooral voor de opleiding van de meer jeugdige vrijwilligers wordt gebruikt. 

Persbericht; Waterschap Scheldestromen; 30 mei 2012

Oude peilboot waterschap weer terug in Zeeland.

Na en omzwerving door Zeeland en tenslotte naar Canada, komt de Luctor et Emergo weer terug in deze provincie. De Luctor er Temergo is een oude peilboot die in 1902 werd gebouwd in opdracht van het toenmalige waterschap Schouwen. De peilboot is geschonken aan de Stichting Behoud Hoogaars (SBH) en het transport vanuit Canada is betaald door waterschap Scheldestromen. Morgen arriveert de boot om 8 uur ’s morgens bij Dutch Cleaning Milla aan de Siloweg in Middelburg. Vanaf daar gaat de peilboot naar de historische werf Meerman in Arnemuiden.

Cultuurhistorisch erfgoed.
Met de Luctor et Emergo keert er een stukje uniek cultuurhistorisch erfgoed terug in zeeland, dat onderdeel is vande waterschapsgeschiedenis. Dit is de reden dat het waterschap direct besloot om het transport van de boot te betalen. Toine Poppelaars, dijkgraaf van waterschap Scheldestromen, vertelt: “Ik ben blijk dat het waterschap een bijdrage kan leveren aan het behoud van een stuk Zeeuwse geschiedenis. Het toenmalige waterschap Schouwen gebruikte de boot voor het uitvoeren van peilingen aan de vooroevers van de zeedijken. Dit is echt waterschapswerk, dat ook nu nog gedaan wordt”.

Ook Tom Ekering van SBH is blijk dat Luctor et Emergo terug in Zeeland is. “Deze peilboot vormt een prachtige aanvulling op onze collectie. Het type is een zgn. Zeeuwse Schouw en de boot is waarschijnlijk gebouwd op de Zeeuwse werf Van Duyvendijk. De lighaven was Gorrishoek, waar de peilboot tot 1947 in gebruik was bij het waterschap. Het is een prachtig maritiem erfstuk dat in Zeeland thuishoort”.

Lang verleden.
De Luctor et Emergo is 110 jaar oud en verkeert nog in goede staat. Waterschap Schouwen gaf in 1902 opdracht voor de bouw van de boot en gebruikte het schip tot 1947. Daarna kwam het in particuliere handen. Tijdens de ramp van 1953 werd de boot gebruikt voor het evacueren van mensen naar veiliger oorden. De vorige eigenaar, de heer Priester, emigreerde in 2007 naar Canada en schonk de peilboot aan SBH, omdat het hem aan tijd ontbrak om het goed te onderhouden. De boot heeft een lengte van zeven meter en is 2,35 breed.

Waterschapswerk
De Luctor et Emergo werd gebruikt om de diepte van de voor een zeedijk gelegen vooroever te peilen. De meeste metingen vonden plaats op een afstand van circa 500 meter uit de kust. Dit was nodig om het risico op een dijk- of oeverval in te schatten. De boot werd met een stalen lijn vastgemaakt aan een paal in de dijk. Er waren twee roeiers, iemand die met het peiltoestel het peillood in het water liet om de diepte te bepalen. Ook bediende iemand de haspel met de stalen afstandslijn te bedienen. Tot slot was er iemand om de afstand uit de kust en de diepte te noteren. Aan wal verzette een medewerker de bakens en maakte de afstandslijn vast. De opzichter mat de gevonden dieptes om tot waarden t.o.v. N.A.P. Deze werden vergeleken met die van voorgaande jaren om te bepalen of de oever versterkt moest worden.