ARCHIEF REGISTER VAREND ERFGOED NEDERLAND (RVEN)

1911-1948 Rederij op de Lek 6; 1977-2013: Kapitein Kok

oorspr. Veerboot op de Lek tot 1948. De Kapitein Anna is een Raderboot die in 1911 gebouwd werd op de scheepswerf J. en K. Smit te Krimpen ad IJssel voor rekening van Stoomboot-Reederij op de Lek. Het schip kreeg de naam Reederij op de Lek 6. Het schip is nog op de oorspronkelijke lengte van 57m88 en breedte over de raderkasten van 13m65. De diepgang bedraagt 1m40, waardoor ook met laag water op de rivier nog gevaren kon worden. De aandrijving vond plaat met een stoommachine (en ketels) van 350 pk, welke de twee raderen onafhankelijk aandreven. Bediening vond plaats met 2 telegrafen.

Het schip is voornamelijk ingezet op de lijn Rotterdam-Culemborg, met tussengelegen haltes. De lijndiensten werden opgeheven in 1948. Het schip heeft tot 1951 gefunctioneerd als dagpassagiersboot. Is verkocht naar Ludwigshafen, alwaar ze tot 1970 als horeca- en recreatieschip “Kurpfalz” functioneerde.

In 1975 naar Nederland gekomen en in Muiden tot passagiersschip met een nieuwe naam: “Kapitein Kok” (laatste kapitein op de lijndiensten) verbouwd. Daarbij werd de dek salon flink vergroot en het bovendek van een vaste salon achter de schoorsteen voorzien. Nadien is de behuizing voor de raderen verder naar voren getrokken. De stoommachines zijn verwijderd en daarvoor in de plaats zijn twee dieselmotoren gekomen die ieder een hydromotor op de rad-as aandrijven. Recent is tevens uit veiligheidsoverwegingen het schip ook van een boegschroef voorzien.

Het interieur is aangepast aan de stijl van het interieur zoals ze tot in de jaren ’50 gebruikelijk was met gebruik van hardhout en panelen. Alsmede verlichting, trapleuningen en andere ornamenten in messing en koper.

Het exterieur heeft overwegend het karakter van het oorspronkelijk Raderschip behouden. Helaas is de karakteristieke uitzwenkbare grote loopplank op het voorschip verdwenen. Het achterdek is versmald door de verbreding van de salon. Opvallende details zijn behouden zoals de grote wrijfhouten, de luchthappers en de karakteristieke gebogen bolderpartij midscheeps, waarmee het lijndienstschip met korte lijnen kon worden afgemeerd aan de veersteiger. Oorspronkelijk droeg het schip geen ornamenten aan de romp. Deze versieringen waren wel karakteristiek aan passagiersschepen van oudere datum (voor 1900) 

Raderboten waren schepen uit het rivierengebied. Aandrijving met schepraderen is effectief op stromend water: een goede beroering over een grote breedte in het oppervlaktewater bij een geringe diepgang en voldoende kracht om tegen stroming in achteruit te slaan. We kunnen stellen dat tot 1950 raderschepen karakteristiek waren op de Nederlandse rivieren en helaas snel uit het beeld zijn verdwenen.

De “Kapitein Anna” is naast “de Nederlanden” de laatste raderboot op de Nederlandse wateren. Het is in ieder geval de laatste in Nederland gebouwde- en nog functionerende Raderboot. Ze was tot 1951 beeldbepalend in het Rivierengebied en bezit nog de originele romp. De opbouw is weliswaar aangepast aan de nieuwe functie van dagpassagiersschip, maar heeft het karakteristieke aanzicht overwegend bewaard. We kunnen stellen dat het schip nog bestaat dankzij een nieuwe functie voor oude schepen.

Sinds 1977 heeft het schip in de gedaante van Kapitein Kok overwegend de wateren rond Amsterdam bevaren en was daar ook goed zichtbaar op haar vaste ligplaats. We mogen stellen dat de Kapitein Kok/Kapitein Anna op de Amsterdamse wateren een rol heeft gehad in de beleving van menig Amsterdammer en al dan niet buitenlandse toerist als een karakteristiek schip op het Y en wijde

omgeving. Als representant uit een lang vervlogen periode. Een ten voeten uit historisch schip op wateren die ook qua afmetingen bij elkaar passen als een ensemble. Een beeldmerk aan het Y. Zoals we over 30 jaar misschien ook weer kijken naar de waterbus op IJmuiden.